विषय प्रवेश

जबदेखि नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी) ले नौलो जनवादी क्रान्तिको निमित्त दीर्घकालीन जनयुद्धको थालनी गर्यो तबदेखि नेपालमा राज्यसत्ताको प्रश्न इलाकाबाट छापामार इलाका हृदै आधारइलाकासम्म पुग्यो यस विषयले भन् केन्द्रीय प्रश्न हुँदै आएको छ । जनयुद्धको विकासको क्रममा छापामार कार्वाहीका मतरूप लिन थालेको छ किनभने आधारइलाका भनेको नै नौलो जनवादी स्थानीय सत्ता हो । यसको मर्त अभिव्यक्ति क्रान्तिका तीन जादगरी हतियार क्रान्तिकारी मार्टी जनसेना र संयुक्त मोर्चाको माध्यमबाट हुन्छ ।

युद्धरत अवस्थामा आधारइलाका भनेको मूलतः जनसेनाको शक्ति संचय, रक्षा र विस्तार गर्ने सैनिक अखाडा हो । जसको मूल काम प्रतिक्रियावादी संरचना र त्यसको फौजलाई ध्वस्त गर्ने हो । साथै यो सामन्तवाद, साम्राज्यवाद विरोधी नौलो जनवादी सत्ताको राजनैतिक अखाडा पनि हो यसको काम समाजवादउन्मुख नयाँ अन्तरिम राज्यसत्ता र संस्कतिको निर्माण गर्ने हो । तसर्थ आधारइलाकालाई एकातिर फौजी र अर्कोतिर राजनैतिक अखडाको रूपमा बुझनुपर्ने हुन्छ जसलाई संचालन र निर्देशन गर्ने वैचारिक अखाडा मालेमावादले लैस कम्युनिस्ट पार्टी हुन्छ ।

त्यसैले यहाँ आधारइलाकामा मलिाहरूको सहभागिताको प्रश्नबारे कुरा गर्दा हामीले यी तीनवटै क्षेत्र अर्थात् पार्टी, सेना र मोर्चामा महिलाहरूको सहभागिताको चर्चा गर्नु उपयुक्त हुनेछ ।

पार्टीमा महिलाहरूको भूमिका

आधारइलाका निर्माणको सन्दर्भमा कम्युनिष्ट पार्टीको नेतृत्वदायी भूमिका निर्णायक हुन्छ । किनकि पार्टी भनेको नीतिनिर्माण गर्ने थलो हो। नीति ठीक भएमा मात्र नेतृत्वले सेना र मोर्चालाई ठीकसंग हाँक्न सक्छ। पार्टी सैद्धान्तिक, संगठनात्मक रूपमा चुस्त, बलियो र एकीकृत भएपछि बन्दूक विचारको मातहतमा चल्छ । जनसत्ता मालेमावादको योजना अनुसार चल्छ। यो कुरा पार्टीभित्र कार्यरत महिलाहरूले राम्ररी आत्मसात् गर्नुपर्दछ । उनीहरूले कुन प्रधान, कुन गौण पक्ष भनेर चिन्न सक्नुपर्दछ । बन्दूक पहिले कहिल्यै नदेखेकाले अहिले बन्दूक बोक्दैमा जनसेना नै सबथोक हो भन्ने प्रवृत्ति आउन सक्दछ । बन्दूक शक्तिशाली हतियार हो भन्दैमा युद्धमा छिटै जीत हुन्छ भन्ने सोचले दीर्घकालीन जनयुद्धको मर्मलाई आझेलमा पार्न सक्दछ । यी सबले गर्दा वैचारिक नेतृत्व गर्ने पार्टी र यसका पद्धतिलाई अपहेलना गर्ने वातावरण सिर्जना हुन सक्दछ । परिणामस्वरूप महिलाहरूमा फौजीवादी चिन्तन हावी हुन सक्दछ । अर्कोतिर यगौंदेखि चलोचौकोको घेराभित्र बसेका महिलाहरू अहिले संयुक्त मोर्चामा बस्दा महिला मोर्चा नै सबथोक हो भनेर बस्न थालियो भने त्यहाँ पृथकतावादी, दक्षिणपन्थी भडकाव आउन सक्दछ । नौलो जनवादी क्रान्ति भनेको अन्ततः समाजवाद हुँदै वर्गविहीन र राज्यविहीन साम्यवादसम्म पुग्ने अभियानको